Eski jeolojik devirlerdeki iklimlerin incelenmesi bugün insanlık açısından son derece önemli. Çünkü son 200 yılda tüm Dünya'da anormal bir sıcaklık artışı ile karşı karşıyayız. İnsanlığı bekleyen akibeti iyi öngörebilmek için Dünya tarihinde benzer iklim değişimlerinin nasıl ve neden ortaya çıktığı, ne kadar sürdüğü araştırılıyor. Bunun için denizlerde, mağaralarda, göllerde biriken çökellerden yararlanılıyor. Sünnet gölünde de bu türden çalışmalar yapıldı.

İlk çalışmayla gölün ortasıdaki bir sondajla göl tabanından 2 m kalınlığında çamur (karot) çıkarıldı. Karot, farklı renk ve dokuda (çoğunlukla kahverengi, bazen koyu gri ve yeşil) kalın ve ince katmanlardan oluşuyor (alttaki çizimde en soldaki sütun). Bu karottan sıkça alınan örnekler üzerinde kimyasal ve biyolojik analizler yapıldı, sedimanların yaşı belirlendi. Kimyasal analizler bize, göl suyunun geçmişteki tuzluluk değişimlerini gösterebiliyor. Uzmanların çamurlar içinden ayıkladığı polenler eskiden göl çevresindeki bitkilerin türü ve bolluğunu yansıtıyor. Küçük su böceklerinin (ostrakod) ve su yosunları (diyatom) suyun derinliği ve tuzluluğu ile yakından ilgili. Sonuç olarak bunların hepsi eski iklimler için birer gösterge niteliğinde.

Çalışmalarımız gösteriyor ki, Sünnet bölgesinde son 250 yıl içinde iklimler önemli değişimler geçirmiş. Üstteki grafikte 1800 ile 1850 yılları arasında oluşmuş çamurlarda ağaç polenlerinin az, çalı polenlerinin çok olduğunu farkettiniz mi? Bu çamurlar içinde ağır oksijen de daha az. Bu veriler bu dönemin daha yağışlı olduğu anlamına gelebilir. Bu dönemin öncesi ve sonrasında yağış daha az olmalı.

İkinci iklim çalışması kara üstünde, Karaköy derenin doğu yamaçlarındaki eski göl tabanı üzerinde gerçekleştirildi (yanda 7 numaralı yer). Burası, göl seviyesi bugünkünden 15 m kadar yüksekken, göl tabanında birikmiş çamurlardan oluşuyor. Haritadan anlaşılacağı gibi göl kıyısında o zamanlar birikmiş çamurlar (gri alanlar) yaygın şekilde bulunuyor.Bu çamurlar eski iklimleri çalışmak için çok uygun malzemeler.

10 bin yıl önceki göl tabanı, kuraklık yüzünden göl çekildikçe açığa çıkmış. Bugünkü taban 15 m kadar aşağıda.

Eski göl çamurları farklı renk ve tane boyunda tabakalardan oluşuyor, içlerinde bolca gölde yasayan kabuklulular var  (üstteki çizime bakınız). Bu çamurların tabanı radyokarbon yöntemi ile günümüzden 9600 yıl önceye, tavanı ise 5600 yıl önceye yaşlandırıldı.  İzotop çalışmaları ağır oksijenin (18O) zamanla değiştiğini gösteriyor. Bu, yağış ve sıcaklığın değiştiğini gösteriyor. Buna göre, günümüzden önce 10 bin-7 bin yılları arasında sıcak ve bol yağışlı bir iklim varken, günümüzden 6 bin yıl önceye doğru hava soğuyup kuraklaşmaya ve göl su seviyesi düşmeye başlıyor.

Sonuç olarak Sünnet Gölü doğal güzelliği yanında nice bilgi kaynağı. 11 bin yıl önce, olasılıkla depremlerin sarsmasıyla oluşmuş heyelanlar vadiyi tıkıyor, göl hızla oluşuyor. Sıcak ve yağışlı zamanlar 6000 yıl kadar önce son buluyor, hava kuraklaşıyor, göl sığlaşıyor. Henüz bilmediğimiz bir dönemden sonra MS. 1800-1850 arasında yağışlı bir dönem ve sonra yeniden daha az yağışlar...Peki yarın ne olacak? İklim değişikliğine hazır mıyız?